کد مطلب:29328 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا خداوند ما را ضعيف آفريد تا گناه كنيم؟

انسان از آن جهت كه به مقام خليفة اللهي رسيده(1) و از نفخه و حيات الهي جان گرفته(2) و بسياري از چيزها تحت تسخير وي قرار داده شده. ضعيف پنداشتنش تصوري اشتباه است.

انسان هايي كه به مكر شيطان، غافل و در عبادت كاهلند، خود را ضعيف پنداشته و زحمت تكليف را از خود برداشتهاند. انسان در ميدان آزمون و امتحان آفريده شده است تا گوهر وجودش را ميان شعلههاي سوزان امتحان آبديده كند، همانند سنگهاي معدني چون طلا كه بايد در آتش سوزان حرارت ببيند تا طلاي ناب و خالص به عمل آيد. هر چه حرارت بيشتر ببيند، خالصتر مي شود. اگر انسان در اين بين به ميل شيطان رغبت كند، آغاز ضعف و شكست او خواهد بود.

تا انسان هست، دنيا بر غفلت او همت بسته است: بدانيد زندگي دنيا تنها بازي و سرگرمي و تجمّل پرستي و فخر فروشي ميان شما و افزونطلبي در اموال و فرزندان است.(3) ولي از جهتي مي توان گفت انسان ضعيف است، همان طوري كه قرآن مجيد مي فرمايد: البته انسان ضعيف آفريده شده است.(4) اما ضعيف به چه معنا مي باشد؟ آيا او در انجام طاعات و عبادات ضعيف است يا در پيروي از نفس اماره اختياري ندارد؟ اين معناي ضعيف نيست، گرچه با اطاعت از شيطان، انسان بنده شيطان بوده و از اطاعت رحمان باز مي ماند. چنين انساني ضعيف است، زيرا اسباب ضعف را خود فراهم نموده است. خداوند براي تقويت اراده انسان در مقابل شيطان و گناه، نيروهاي بسياري در وجود وي قرار داده، مانند فطرت پاك و عقل سليم. نيز با نيروي بيروني (كه فرستادن پيامبران و نشان دادن راه سعادت و كمال باشد) نيروي دروني (عقل و دل) را تقويت نموده است.

اختيار، ضامن نجات يا گمراهي بشر است. راه به او نشان داده شده و او است كه به اختيار خود، شاكر است يا كافر: ما راه را به او نشان داديم، خواه شاكر باشد، يا ناسپاس.(5) معناي هدايت و نشان دادن راه به انسان در صورتي تحقق مي يابد كه قادر و توانا باشد، پس نميتواند ضعيف خلق شود تا به اين بهانه گناه كند و خود را معذور جلوه دهد.

علامه طباطبايي مي فرمايد: انسان ضعيف است، زيرا قواي شهواني را كه خداوند در وي آميخته است، مدام در مورد خواسته هايشان با وي در ستيزه است و او را به سمت آنها بر مي انگيزاند.(6)

پس ضعف انسان از جهت عدم توانايي او در برابر گناه نيست، بلكه از ناحيه درگيري او با انواع تهاجمات و ترفندهاي شيطاني است، ولي خداوند نيروي مقابله با همه وسوسهها را به انسان داده است. اگر چنين نبود، مجازات و كيفر اخروي معني ندارد و انسان مي تواند بگويد گناه كردم، چون قدرت بر ترك آن را نداشتم. اما خداوند از راه پيغمبر دروني يعني عقل و وجدان و پيغمبر بيروني و هدايت پيشوايان، راه مقابله را آسان ساخته و عذر و بهانهاي براي انسان باقي نمانده است.

پي نوشتها:

1. بقره (2) آيه 30.

2. حجر (15) آيه 29.

3. حديد (57) آيه 20.

4. نساء (4) آيه 28.

5. انسان (76) آيه 3.

6. ترجمه الميزان، ج 4، ص 433.